خشت و خیال

کتاب خشت و خیال شرح معماری اسلامی ایران نوشته کامبیز نوایی و کامبیز حاجی ‎قاسمی در سال 1390 توسط انتشارات سروش و با همکاری دانشگاه شهید بهشتی منتشر شده است.

نویسندگان در نه گفتار و یک پیش ‎درآمد و به زبانی لطیف به شرح معماری ایرانی پرداخته‎ اند که عبارتند از: 

·        پیش ‎درآمد: لطیفه نهانی

·        گفتار اول: حریم و خلوت

·        گفتار دوم: نظم بلورین

·        گفتار سوم: گوهری در درون

·        گفتار چهار: تار و پود پنهان

·        گفتار پنجم: خاک و کیمیا

·        گفتار ششم: نقش عجب

·        گفتار هفتم: صدای سخن عشق

·        گفتار هشتم: کلک خیال ‎انگیز

·        گفتار نهم: در گلستان خیال

نویسندگان درباره این کتاب نوشته ‎اند:

«به هنگام نگارش متن کتاب کوشش شد که مطالب تا آنجا که ممکن است ساده و روشن بیان شود. به این خاطر، هر گفتار بارها نوشته و در آن تجدید نظر شد. انتخاب واژه‎ های فارسی صحیح، به جا و قابل درک، و تثبیت آنها در کل متن، اهمیت فراوان داشت و نیروی بسیاری را مصروف خود کرد. استفاده از واژه‎ های زبان بیگانه مورد پسند مولفان نبود.»

یکی از ویژگی‎ های کتاب حاضر اختصاص پیش‎گفتار ویژه برای هر یک از گفتار‎های نه‎گانه آن است. همچنین گفتار‎های این کتاب از یک سو موضوعاتی جدای از هم و مستقل هستند که می ‎کوشند شناختی تفصیلی نسبت به موضوع خاص خود ارائه دهند. این امر سبب شده است که در بعضی گفتار‎ ها بحث از حیطه معماری فراتر رود و به عرصه هنر های دیگر کشیده شود. این درآمیختگی با هنرهای دیگر بر جذابیت کتاب افزوده است.