مجموعه قصیده‌های «سیاه مست سایه تک» رونمایی شد

به گزارش روابط عمومی بنیاد آفرینش های هنری نیاوران در ابتدای این برنامه سیدعلی موسوی گرمارودی با اشاره به شخصیت مرتضی امیری اسفندقه گفت: بهترین طبع روان در مملکت ما امروز در میان سه چهار نفر بیشتر یافت نمی‌شود که یکی از آنها مرتضی امیری اسفندقه است. او نسبت به ابراز لطف بسیار کرده که یکی از آنها قصیده‌ای است که برای من سروده بودند. اما زمانی که کتاب «چین کلاغ» او منتشر شد دیدم قصیده‌ای که برای من سروده در آن نیست و واقعیت امر رنجیدم و با خود گفتم چطور قصیده‌هایی که برای دیگران سروده در آن هست اما شعری که برای من گفته در آن نیامده اما ظاهراً ناشر پیش از اینکه این شعر به کتاب برسد کار را برای چاپ ارسال کرده بود و به همین خاطر آن قصیده در آن نبود.

وی در ادامه قصیده‌ای که برای مرتضی امیری اسفندقه سروده بود را قرائت کرد.

*باید «سیاه مست سایه تاک» را بلند کرد و گفت قصیده زنده است

محمد کاظم کاظمی در این مراسم گفت: مرتضی امیری اسفندقه به عنوان کسی که حیات قضیه را تداوم بخشید باید مورد توجه قرار گیرد که اگر او و قصایدش نبود این قالب کم‌رونق بود هرچند شاعران جوان‌تر قصیده گفته‌اند اما حقیقت امر تداوم یک قالب این است که آن قالب در کتاب‌های‌شان جدی باشد و این سبب شده نقش امیری در قصیده انکارناشدنی باشد.

وی افزود: آقای دکتر شفیعی کدکنی در مورد تداوم یافتن قالب می‌گوید ابتکار و هنرمندی برای آن لازم است و ساحت و کارکرد قالب را باید تغییر داد وگرنه تقلید از همان سبک قدما اتفاقی را رقم نمی‌زند. زبان‌آوری یکی از ویژگی‌های قصاید امیری اسفندقه است و کسی می‌تواند زبان‌آوری کند که به عناصر زبانی تسلط داشته باشد.

این منتقد ادبی گفت: هنرمند زمانی موفق می‌شود که دو مسئله متضاد را با هم درآمیزد و در شعر امیری هم می‌بینیم که زبان کهن و زبان امروز در کنار هم قرار گرفته است. طرح و ساختمان مسئله‌ای است که در مورد شعر او قابل توجه است ساختار روایی قصیده‌هایی او سبب شده در قصیده‌هایش شاهد شاهکار باشیم. در مواردی که شاعر از این چند ویژگی دور شده سطح کار پایین آمده و این مسئله در قیاس با شعرهای خودش است.

کاظمی در پایان سخنانش گفت:‌ کتاب «سیاه‌مست سایه تاک» از یک کتاب‌آرایی خوب بهره می‌برد هرچند اعراب‌گذاری‌ها گاهی دچار زیاده‌روی است و تا حدودی افراط‌آمیز است و این سبب می‌شود که مخاطب احساس کند او را دست کم گرفته‌اند در این قصیده‌ها به خصوص در نیمه دوم فضای خاصی به چشم می‌گیرد که بیشتر انجمنی است و همین سبب می‌شود از برد شعر در میان عموم کم کند و کارکرد عمومی نداشته باشد. معمولاًَ با عبارت قصیده‌واره ارتباط نمی‌گیرم آن هم با شعر و شاعری مثل مرتضی امیری اسفندقه که هم شعرش شعر است و هم خودش شاعر و باید با افتخار این کتاب را بلند کرد و گفت قصیده زنده است.

*اخوانیه‌های امیری اسفندقه به خاطر روحیه معلمی او است

سعید حدادیان در بخش دیگری از این مراسم گفت: ویژگی امیری اسفندقه که باید به آن توجه کرد این است که اصرار دارد اخوانیه بسراید به خاطر روحیه معلمی او است. او با سرودن اخوانیه در حال کار تربیتی کردن است و این نکته نباید مغفول بماند. باید بزرگانی که در زمینه قصیده کار می‌کنند در شاگردان‌شان به مسئله قصیده فکر کنند تا این مسیر ادامه یابد.

*اخوانیه‌های امیری اسفندقه از اسلوب‌مندترین اخوانیه‌های امروز است

بهرام پروین گنابادی در بخشی از این مراسم با اشاره به اخوانیه‌های امیری اسفندقه گفت: اخوانیه‌های امیری از اسلوب‌مندترین اخوانیه‌های امروز شعر فارسی است در میان شعرهای امیری درخواست و آمدن شعر دیده می‌شود و این به زبان او می‌آید و تبدیل به شعر می‌شود و او رنجی برای شعرهایش برده است و جوششی در شعرش به چشم می‌آید.

وی افزود: شعرهایی که برای عامل دیگر است و به نوعی از جای دیگر به شاعر الهام شده و امیری اسفندقه دنبال این لحظات است.

پروین گنابادی گفت: رابطه شعر با اجتماع مثل یک خیابان دو طرفه است و هر حرکتی در اجتماع شعر از دیگر سو راه می‌اندازد. انقلاب در واقع بازگشت به ارزش‌های گذشته بود و می‌بینیم در شعر نیز قالب‌های گذشته احیا شد و غزل و رباعی در سال‌های ابتدایی و جنگ زنده شد و مورد استفاده قرار گرفت.

او اضافه کرد: زبان فاخر و فخیم امیری هیچ تفاوتی با خاقانی ندارد و امروز همه آنهایی که اینجا آمده‌اند برای خلق خوش او آمده و این ویژگی امیری اسفندقه است.

*انسان در نگاه امیری اسفندقه احترام دارد

علیرضا قزوه با اشاره به امیری اسفندقه در این شعر روزگار گفت: مرتضی امیری اسفندقه از نظر برکتی که برای شعر ما داشت نظیر ندارد و احساس می‌کنم کسی جای او را در شعر پر نخواهد کرد. سلوک او یک ویژگی منحصربه‌فرد است که در دیگر شعرا دیده نمی‌شود.

وی افزود:‌ بسیاری از شعرا وقتی می‌خواهند قصیده بگویند غزل می‌گویند و گاهی که می‌خواهند غزل بگویند قصیده می‌سرایند ولی مرتضی امیری اسفندقه اینها را بلد است و با بیت‌های گریز که در انجمن‌های ادبی آموخته، آشنا است او در شعرش آدم‌ها را انسان می‌بیند و انسان در نگاه او احترام دارد.

قزوه گفت: اخوان ثالث روی این اشعار سایه انداخته و اگر بخواهیم اخوان جوان را نام ببریم باید مرتضی امیری اسفندقه را اخوان دانست او در قصیده تأیید بزرگان را دارد خاطرم هست که در منزل دکتر شفیعی کدکنی قصیده‌ای خواند و او گفت قصیده تو کم از قصیده بهار ندارد. امیراسفندقه دارای جامعیت است و این جامعیت را در قیصر امین‌پور و سیدحسن حسینی سراغ دارم و او در شعر قالب‌های گوناگون را آزموده و این در شعرا کمرنگ است.

*حروف الفبا جهان را نجات می‌دهد نه بمب اتم

مرتضی امیری اسفندقه در پایان این مراسم پس از تشکر از تک‌تک حاضرین با اشاره به مقدمه مصطفی محدثی خراسانی بر کتابش گفت: جای خالی جاودان‌یاد مهدی اخوان ثالث را هیچ‌کس نمی‌تواند پر کند و شعرهای او مافوق طبعیت و طاقت بشر است. ما امروز شعرهای او را می‌خوانیم و همواره حیرت می کنیم زیرا شعرهای او ایران است. شعر اخوان ثالث مانند چراغ فراراه ما قرار گرفته و به نسل ایران هشدار داده است اما با همه ارادتی که به مصطفی محدثی خراسانی دارم لازم بود این توضیح را بدهم.

وی با اشاره به اشعار کتاب «سیاه‌مست سایه تاک» گفت: اشعار این کتاب تازه نبوده و مربوط به هفت هشت سال پیش است.

امیری اسفندقه گفت: براین باورم که جهان را حروف الفبا نجات می‌دهد نه بمب اتم و این حروف معجزه خود را انجام می‌دهند. در عصر نیما اخوان، فروغ، بامداد، سرشک، قیصر و پروین اعتصامی ما که شاعر نیستیم اما باید حرف‌مان را بزنیم و برویم تا عشق و ایران بین ما هست آن هم ایران بی‌جناح ایران پاینده است.